Monumenten Arcen

Petrus- en Pauluskerk vanwege klokken, priesterzerk en houten kruisbeeldje in Arcen

Locatie: Burgemeester Gubbelsplein 1, 5944 AK, Arcen.
Status: Rijksmonument
Rijksmonument nummer: 8263
Bouwjaar: 1861/1684 (klokken)
Architect: Petrus van Trier (klok 1684)

Beschrijving
De kerk vanwege een klok uit 1861, een klok uit 1684, gegoten door Petrus van Trier. Priesterzerk van 1723. Ingemetseld in de toren - houten kruisbeeldje.

Een kruisbasiliek met 2 torens in het dorp Arcen in de gemeente Venlo en staat op de lijst van rijksmonumenten in Arcen. Er bestond al een Petrus- en Pauluskerk in de 16e eeuw, maar de huidige kerk stamt uit 1958. De kerk is gebouwd op een natuurlijke heuvel in de dorpskern. De kerk is ontworpen door architect Hendrik Willem Valk en lijkt sterk op de eveneens door Valk ontworpen Sint-Victorkerk in Apeldoorn.

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en Wikipedia.

Raadhuis Arcen

Status: Gemeentelijk monument
Locatie: Raadhuisplein, Arcen.

Het pand is in 2010 aangemerkt als gemeentelijk monument, vanwege de historische betekenis, de aanwezige kunstwerken en de stedebouwkundige waarde. Het gemeentearchief van Venlo heeft in 2014 een boekwerk in de serie Venlose Katernen gewijd aan het voormalige raadhuis.

Fort bij Hazepootjesberg

Locatie: Fort bij Hazepootjesberg, 5944 ZA, Arcen.
Status: Rijksmonument

Fort Lingsfort (of Fort Hazepoot) is een voormalig dubbelfort aan de Fossa Eugeniana in de buurtschap Lingsfort bij Arcen. Het ligt vlakbij de Duitse grens, aan de noordkant van de Lingsforterweg. Het fort werd gebouwd om de Fossa Eugeniana — een zeventiende-eeuws onvoltooid kanaal tussen de Rijn en de Maas — te verdedigen.

Naam van het fort
Het fort is genoemd naar de buurtschap Lingsfort, die al in de middeleeuwen bestond ter plaatse van een doorgang door het veen en een overgang (voorde of fort) over de 'Scheidsgraaf' op de weg van Straelen naar Arcen. De buurtschap werd eertijds onder andere genoemd als Lynxvoert (ca. 1400), Linsfoirt (1413), Linckxvoort en Linckxfort (1627). De naam heeft dus niets te maken met het verdedigingswerk zelf (het fort) of met (een onderdeel van) de te bouwen schutsluis, zoals later wel werd gedacht. Het fort wordt plaatselijk ook wel Fort Hazepoot genoemd naar ingenieur Gerrit Haesenvoet uit Geldern die als ontwerper en aannemer bij de aanleg betrokken was.

Geschiedenis van het fort
Fort Lingsfort is het enige behouden dubbelfort van de Fossa Eugeniana. Het kanaal zou midden tussen de twee forthelften doorlopen. Ter plaatse zou in het kanaal een meertrapssluis aangelegd worden, die bijzondere bescherming behoefde.^[5] Het omringende landschap was destijds open, en bestond voornamelijk uit moerassen en heidevelden. Het fort raakte al spoedig in verval. De enige zichtbare restanten zijn de dubbele aarden wallen met vier bastions en droge grachten. Rond 1800 groeiden er bomen op het verlaten fort. Een deel daarvan is in de 21e eeuw gerooid, waardoor het fort weer enigszins zichtbaar is geworden. Het fort is aangewezen als rijksmonument, nummer 8265. Er zijn verder in de directe omgeving geen archeologische vondsten meer gedaan.

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en Wikipedia

Resten van de Fossa Eugeniana: drie schansen in Arcen

Locatie: Lingsforterweg 140, 5944 BG, Arcen.
Bouwjaar: 1626–1629
Status: Rijksmonument

Resten van de Fossa Eugeniana. Een in 1626 door de Spanjaarden begonnen doch nimmer voltooid kanaal, ten oosten van Arcen, ten noorden van de weg naar Straelen. Hierbij resten van drie schansen of kampen.

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Kurversgraaf

Locatie: Burgemeester Van Soest-Jansbekeplein, 5944 ZA, Arcen.
Status: Rijksmonument

De Kurversgraaf is een restant van de vestingwerken van Arcen en dateert vermoedelijk uit de 15e eeuw. Vanaf 1969 is het restant een rijksmonument.

Schans- of Wymarse Molen

Locatie: Schans 20a, 5944 AG, Arcen).
Status: Rijksmonument

De Wymarse Molen of Kasteelmolen is een watermolen op de Lingsforterbeek in Arcen in de Nederlandse gemeente Venlo. De molen behoorde tot de bezittingen van het kasteel Arcen en stond ten zuiden van het oorspronkelijke kasteel, dat tijdens het beleg van Venlo in 1646 werd verwoest. De huidige molen werd gesticht in 1677.

In 1856 had de molen twee onderslagraderen: een voor de oliemolen en een voor de korenmolen die in het gebouw gevestigd waren. In 1881/2 werd de molen verbouwd, waarbij een onderslagrad en een bovenslagrad werden aangebracht, die samen een stalen koningspil aandreven.

In 1944 werd de Wymarse Molen zwaar beschadigd. De restanten raakten steeds verder in verval totdat in 1978 de Stichting Het Limburgs Landschapeigenaar werd van het kasteel, de kasteeltuinen en de molen. Ook werd de Stichting Behoud Watermolen Arcen opgericht. Er werden plannen voor restauratie gemaakt en nadat het kasteel en de kasteeltuinen waren opgeknapt, is in 1990 ook de watermolen gerestaureerd.

Eigenaar van de Wymarse Molen is de Stichting Het Limburgs Landschap. In de molen bevindt zich de graanbranderij "De IJsvogel". De molen en de branderij zijn van april t/m oktober tegen betaling te bezoeken.

Bron: Wikipedia.

Schanstoren

Locatie: Schans 18, 5944 AG, Arcen.

Status: Rijksmonument
Rijksmonument nummer: 8269

De schanstoren is een restant van de vestingwerken van Arcen en dateert uit de vijftiende eeuw. Het is een zogenaamde traptoren, die destijds onderdeel was van een veel grotere verdedigingstoren.

In 1635 raakte de toren bij een belegering zwaar beschadigd, waarna hij nooit werd teruggebracht in de originele staat. Vanaf 1969 is het restant een rijksmonument.

Hoewel de toren in de jaren zeventig nog is gerestaureerd, ondergaat de toren in 2011 opnieuw een grondige restauratie. De reden daarvan is, dat bij de laatste restauratie de voegen niet volledig goed waren aangebracht, waardoor er scheuren in de toren zijn ontstaan. Opmerkelijk genoeg zijn de oorspronkelijke voegen uit de Middeleeuwen nog geheel intact.

Lange tijd heeft er twijfel bestaan of de toren onderdeel is geweest van de verdedigingswerken van de Fossa Eugeniana, maar aangezien deze in Arcen niet geheel tot aan de Maas werd gebouwd (ter hoogte van Arcen zou de Fossa Eugeniana een hoek maken richting Venlo), weet men nu dat het gaat om een toren van een omvangrijk poortgebouw dat onderdeel was van de vestingwerken van Arcen. Behalve als poortgebouw deed de toren ook dienst als toltoren.

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Sint-Annakapel

Locatie: Broekhuizerweg, 5900 AA, Arcen.
Status: Rijksmonument

St. Annakapelletje, XVIII, met Annatrits, XVIII, en Madonna, XVIII, beide van hout.

Restanten van drie schansen langs de Fossa Eugeniana

Locatie: Lingsforterweg 140, 5944 BG, Arcen.
Rijksmonument nummer: 8271

Terrein waarin gebouwsporen in Arcen

Locatie: Steeningseweg, 5944 ZA, Arcen.
Bouwperiode: Romeinse tijd
Status: Gedeeltelijke bescherming
Datering: 14e eeuw
Rijksmonument nummer: 45000

Terrein waarin aanleg en overblijfselen van een gebouw.

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Terrein waarin aanleg en overblijfselen van een gebouw in Arcen

Locatie: Witveldweg, 5944 ZA, Arcen.
Rijksmonument nummer: 45004
Status: Gedeeltelijke bescherming
Datering: 14e eeuw

Kasteel Arcen: restanten van tuinpaviljoen

Locatie: Tuin Park Landgoed, Lingsforterweg 26, 5944 BE, Arcen.
Rijksmonument nummer: 530018

Restanten van tuinpaviljoen
Gemetselde restanten van een tuinpaviljoen, cirkelvormig, dat behoorde bij kasteel Arcen. Het paviljoen is gesitueerd ten noordwesten van het huidige parkeerterrein, aan het eind van een zichtas die in zuidelijke richting loopt naar de Lingsforterweg. De zichtas wordt gevormd door een laan met lage begroeiing en bomen, met aan weerszijden een greppel c.q. sloot, bedoeld voor afwatering.

Waardering
De restanten van het tuinpaviljoen zijn van algemeen belang: vanwege de ouderdom, vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de buitenplaats.

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Kasteel Arcen: toegangsbrug en kademuren buitengracht in Arcen

Locatie: Tuin Park Landgoed, Lingsforterweg 26, 5944 BE, Arcen.
Status: Rijksmonument
Rijksmonument nummer: 521469
Bouwperiode: 17e eeuw

Toegangsbrug en kademuren buitengracht
Toegangsbrug en kademuren buitengracht behorende tot de voormalige buitenplaats Arcen. Over de buitengracht ligt een 17e-eeuwse bakstenen brug met vijf bogen; muurankers; opgemetselde balustrade en keienbestrating. De brug sluit op het poortgebouw aan. Langs de buitengracht gemetselde kademuren.

Waardering
De Toegangsbrug en kademuren buitengracht zijn van algemeen belang vanwege de ouderdom, als karakteristiek markeringspunt van de entree van de buitenplaats, vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.

Beschrijving van het kasteel
De huidige voorburcht staat op de plek van een in 1646 verwoeste voorganger (het Nije Huys) en werd in 1653 gebouwd door Marcelis van Gelder, heer van Arcen. Zijn kleinzoon Adolf stichtte in het begin van de 18e eeuw het huidige hoofdgebouw. Boven de poort van de voorburcht prijkt een gebeeldhouwde steen met het alliantiewapen van Gelder-van Lützenrode. Een van elders overgebrachte steen met het alliantiewapen van Gelder-van Nesselrode bevindt zich aan de zuidzijde van het plein. Het kasteel is van baksteen behalve bij de omlijsting van de hoofdingang, die uit natuursteen bestaat. Het hoofdgebouw had aanvankelijk op de Franse manier twee vooruitspringende zijvleugels, maar die aan de noordzijde is na een brand in de 19e eeuw gesloopt.

Het huidige kasteel bevindt zich in goede staat, sinds het onderdeel uitmaakt van de Kasteeltuinen van Arcen. Van de burcht die aan het thans bestaande kasteel voorafging is vrijwel niets meer over. De restanten ervan bevinden zich ten westen van het huidige kasteel, iets ten noorden van de Wymarse Molen, een gerestaureerde watermolen die, behalve in de wintermaanden, te bezichtigen is.

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en Wikipedia

De Schans

Status: Rijksmonument
Rijksmonument nummer: 8267
Locatie: Schans 1, 5944 AE, Arcen.
Datering: 1737

De Schans is een woonhuis met gezwenkte topgevel en tandlijsten in Arcen, met het ankerjaartal 1737.